ترانه نوروزبل:
رأفأ ایسأم مو ای جؤر کو کلاتˇ مئن (این بالا در کوهستان منتظرم)
أفتؤ دچئره پر ، او جؤر شأ تی دیمه دئن (خورشید در حال غروب است می توان آن بالا چهره ات را دید)
او دیمه نیشتی تی جولأ گیلأس وأره (آن گوشه نشسته ای – گونه ات چون درخت گیلاسی پر ازمیوه است)
تو دؤنی چی وأ ؟ مچه’ ؟ تی گیلاسه چئن (می دانی لب چه هوسی دارد؟ چیدن گیلاست را)
نوروز بل ، ببی بورز و بل تی تش (نوروزبل آتشت بلند و آتشین باد)
نوروز تش ، فأرسؤن لاکؤ می کش! (آتش نوروزی یار را به آغوشم رسان)
گیلانی‌ها اعتقاد دارند در این شب زمین نفس سرد خود را بیرون می‌دهد.
«نوروز ما» هنگام برداشت محصول است. برای همین در اغلب روستاهای کوهپایه‌های شرقی گیلان، مراسم جشن خرمن با نوروزبل همراه است. وقتی نوروز گیلانی فرامی‌رسد، گالش‌ها (دامداران کوهستان) بر بالای قله‌ی کوه‌ها به ویژه سماموس در شرق مرکز دهستان شوییل املش، آتش روشن می‌کنند. آنها با این کار آغاز کوچ دامداران را اعلام می‌کنند.
مردم کوهستان باور دارند که در مراسم نوروزبل اگر دود آتشی که با برپا می‌شود به طرف کوهستان‌های جنوب (ییلاق) برود، زمستان خوبی در قشلاق (جلگه‌ی گیلان) خواهند داشت. و اگر به طرف جلگه‌ی گیلان برود، زمستان پربرف و سختی در انتظارشان است (پورهادی، ۱۳۸۵).
نزدیک به سه دهه این مراسم برگزار نمی‌شد. اما در سال‌های گذشته تلاش بسیاری برای بازبرگزاری آن صورت گرفته است. ۱۶ مردادماه امسال (۱۳۹۷) مصادف با اول نوروز ما ۱۵۹۲ گیلانی نیز مراسمی در برخی روستاهای کوهستانی در ارتفاعات املش و دیلمان برگزار شد.
نوروزبل جشن و آیین خاص آغاز نوروز ما نخستین ماه در گاه‌شماری باستانی گیلانی (دیلمی) است. این ماه با چهار و نیم ماه اختلاف با نوروز گاه‌شماری کنونی ایران از ۱۷ مرداد شروع می‌شود.
نوروزبل در لغت به معنی شعله‌ی آتش نوروزی است. به باور گیلک‌ها آتش کم‌کننده‌ی برف و سرماست. رسم است مردم گیلان در آخرین روز اسفندار ما (ماه دوزادهم دیلمی) هنگام غروب آتشی انبوه می‌افروزند. دور تا دور آن رقصان و پایکوبان به پیشواز سال نو می‌روند و دست جمعی این شعر را در ستایش آتش می‌خوانند:
گروم گروم گروم بل (آتشی که با هیبت می‌سوزی)
نوروز ما و نوروز بل (ماه نوروز و شعله‌ی بلند آتش)
نو سال ببی، سال سو (ای سال نو، روشنایی باشی)
نو بدی خونه واشو (فراوانی ببخشی به خانه‌هایمان)
نوزا و بود و وابو (مانند گیاهان نورسته نعمت ببخشی)
امئه روزی‌ئره واشو (برای رزق و روزی ما بارآور شوی)
در شمال ایران به‌ویژه در گیلان تشکیل بازارهای هفتگی سابقه‌ای طولانی دارد تا جایی که برخی از پژوهندگان احتمال می‌دهند رشد شهرنشینی در شمال ایران ارتباط نزدیکی به بازارهای روستایی داشته
تقویم دیلمی، گاه‌شماری باستانی مردم کوهستان‌های گیلان و مازندران است. دیلم یا دیلمان نام عمومی کوهستان‌های البرز در روزگاران قدیم بود.
نان محلی به یکی از عناصر گردشگری هر منطقه تبدیل شده است. به طوری که پخت نان محلی در اغلب مناطق ایران به ویژه توسط زنان محلی دیده می‌شود.
ییلاقات اولسبلانگا و شاندرمن زیباترین جاهای دیدنی ماسال هستند. ماسال کنار کوه‌های تالش قرار دارد و بعدِ رودبار دومین شهر مرتفع استان گیلان است.
برنج نقش اساسی در تامین غذای ایرانیان دارد اما شاید همه ندانند کشت برنج چه مراحلی دارد و به‌رنجی آنچنان حاصل می‌شود که وجه تسمیه آن است.
عروس گوله یکی از معروفترین نمایش‌های نوروزی در گیلان است که توسط گروه نمایشی سیار اجرا می‌شود.
کاروانسرای قدیمی منسوب به خاندان صفوی؛ ساختمانی از سنگ رودخانه‌ای، آجر و ملات گچ و ساروج آرمیده در طبیعت زیبای سیاهکل.
«لافندبازی» یکی از نمایش‌های جذاب است که در روستاهای جلگه‌ای گیلان طرفداران فراوانی دارد. این نمایش را اغلب در اعیاد و عروسی و معمولا خانوادگی اجرا می‌کنند.
