بازارهای هفتگی گیلان

بازارهای هفتگی گیلان مناسب‌ترین مکان برای خریدوفروش بدون واسطه و خالی گذاشتن جیب دلالان است. این بازارها معمولا هفته‌ای یک یا دوبار برگزار می‌شوند. زمین بازار که معمولا مربع شکل است همه جا با ردیف‌های مغازه‌های دائمی احاطه شده است که در روزهای بازار برای آنها نیز منفعت دارد. کسبه عموماً گیلک و در غرب گیلان علاوه بر گیلک، تالش و ترک خلخالند.

هنوز هم دادوستد در برخی روستاها به‌صورت تهاتری (مبادله کالا به کالا) انجام می‌شود و تا سال‌های اخیر در بازارهای هفتگی نرخ‌گذاری هم معمول نبوده است. روابط انسانی و اخلاقی پایه‌های محکم‌تری داشت و موجب اعتماد میان خریدار و فروشنده بود چون مشتری و فروشنده تماس مداوم با هم داشتند.

روستایی نخستین فروشنده بازار هفتگی است. غالبا بازارهای روز هنگام ظهر به کار خود پایان می‌دهند تا روستاییان که از نقاط دورتر آمده‌اند قبل از غروب آفتاب به خانه خود برسند. گاهی فروشندگان محلی محصولات را ارزان‌تر خریداری کرده و به قیمت بالاتر می‌فروشند.

اجناسی که در بازارهای هفتگی عرضه می‌شود به نیازمندی‌های هر محدوده بستگی دارد. از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در این بازارها پیدا می‌شود؛‌ محصولات محلی از قبیل انواع نان محلی، پرتقال، به، ازگیل، خرمالو، گلابی‌های محلی(خوج)، نارنگی و مواد غذایی مانند ماهی تازه، ماهی شور، پنیر، ماست، دوغ، ترشیجات و پوشاک به همراه وسایل خانگی و ابزار کشاورزی، وسایل زینتی و محصولات دیگر. در برخی از بازارها، فروش دام از قبیل گاو، گوسفند و اسب نیز متداول است. به طوری که بازار فروش دام همیشه از بخش‌های شلوغ و پرطرفدار و پردرآمد بازار بوده است. در املش روزهای بازار را گالش بازار می‌گویند. این بازار هرگز تعطیل نمی‌شود. برخی از کارگران مزد خود را در بازار دریافت می‌کنند. کارفرمایان خرده‌پا به اتفاق کارگران محصولات خود را به بازار می‌برند و بعد از فروش مزد کارگران را می‌دهند.

بازار گیلانی جدا از عملکرد اقتصادی نقش‌های بسیار مهم اجتماعی دارد. دهقانان در این بازارها شرکت می‌کنند نه فقط برای این‌که اجناس را خریدوفروش کنند بلکه برای این‌که اطلاعات مبادله کنند، خویشان یا دوستان را ببینند، یا صرفاً از محیط سرزنده بازار لذت ببرند. برخی وجود این بازارها را در بیداری دهقانان و اوج‌گیری نهضت‌های روستایی و جنبش‌های گیلان از جمله قیام جنگل موثر می‌دانند.

قهوه‌خانه در تمام روز بازار پر جنب‌وجوش است. این محل امروز هم مانند گذشته پاتوق کشاورزان است. در گذشته برخی از بازارهای هفتگی محل رسیدگی به اختلافات بود و دادگاهی که با شرکت ریش‌سفیدان و معتمدان بازار تشکیل می‌شد به این دعاوی رسیدگی می‌کرد.